Abecedariusz – wiersz ze strofami uporządkowanymi wg klejności w alfabecie.
Agnostycyzm – powstrzymanie się od sądu o istnieniu Boga.
Apokryfy – twory odtwarzające nieznane epizody życia Chrystusa.
Archaizacja – typ stylizacji językowej, polegający na wprowadzeniu do wypowiedzi różnego rodzaju archaizm.
Archaizm – element językowy, który nie jest już obecny we współczesnym języku.
Archaizmy: fleksyjne, fonetyczne, frazeologiczne, leksykalne, rzeczowe, składniowe, słowotwórcze, znaczeniowe.
Asceta – człowiek wyrzekający się wszelkich dóbr doczesnych na rzecz umartwiania się oraz wewnętrznego doskonalenia.
Dualizm – przedstawienie dwóch skrajnie odmiennych przypadków obok siebie, św. Augustyn.
Epitafia – liryki funeralne sławiące pamięć zmarłych.
Etymologia – nauka zajmująca się badaniem pochodzenia wyrazów i ich pierwotnych znaczeń.
Franciszkanizm – radosna wiara, pełna prostoty, miała płynąć z zachwytu nad światem, św. Franciszek z Asyżu.
Gradualizm – hierarchiczna budowa wszechświata, św. Tomasz z Akwinu
Groteska – łączenie tragizmu z komizmem.
Hagiografia – dział piśmiennictwa chrześcijańskiego obejmujący żywoty świętych.
Hybrydy – słowa złożone z cząstki zapożyczonej i słowa polskiego.
Internacjonalizmy – słowa podobnie brzmiące w różnych językach, bo zapożyczane z tego samego źródła.
Kalki: frazeologiczne, składniowe, wyrazowe.
Literatura pasyjna – rozważania o męce Pańskiej.
Metafizyka – teoria bytu wyjaśniająca istnienie całej rzeczywistości.
Misterium – średniowieczny dramat obejmujący widowisk sceniczne o tematyce zaczerpniętej z Biblii.
Mistycyzm – w czasie ekstazy religijnej możliwy jest kontakt z Bogiem, św. Bernard z Clairvaux.
Nihilizm – odrzucenie norm społecznych, religijnych, estetycznych.
Nominalizm – eksponowanie człowieczego indywidualizmu i rolę przeżycia wewnętrznego w budowaniu życiowego i światopoglądowego doświadczenia jednostki ludzkiej.
Okresy w j. polskim: staropolski X-XV/XVI, średniopolski XVI-1772, nowopolski 1772-1939, współczesność.
Ontologia – metafizyka, ogólna teoria bytu istniejącego i możliwego.
Panteizm – dostrzeżenie Boga w naturze.
Paradoks – efektowne, zaskakujące swą treścią sformułowanie zawierające myśl stojącą w sprzeczności z powszechnym przekonaniem.
Paralelizm – powtórzenie.
Patos – podniosły ton.
Peryfraza – zastąpienie danego wyrazu innym o tym samym znaczeniu.
Powieść łotrzykowska – charakteryzująca się barwną akcją, bohaterami z ludu i awanturniczo-przygodową konstrukcją.
Przysłowie – wypowiedzenie występujące w danym języku w niezmienionej postaci, najczęściej w sposób metaforyczny wyraża pewną myśl.
Puryzm – przesadna dbałość o czystość języka.
Scholastyka- rozumowe udowadnianie dogmatów.
Styl gotycki – kościoły, ratusze, zespoły miejskie, zamki, pałace, XII-XV, Francja, zw. z kulturą rycerską, iejską i zakonną, strzeliste budowle, wielkie okna witrażowe, system szkieletowy, sklepienia krzyżowo- żebrowe, ostrołuki, wieloskrzydłowe rzeźbione i malowane ołtarze.
Styl romański – IX/X- XIII, Francja, zakony benedyktynów, cystersów, masywność, prostota kaminnych brył kształtowanych wg zasad geometrii na podstawie kwadratu lub koła, grube mury budowli, kolebkowe i krzyżowesklepienia, półkoliste łuki, małe wąskie okna, kolumny elementami konstrukcji i dekoracji, bogate dekoracje rzeźbiarskie nad portalami, malarstwo stylizowane.
Średniowiecze – 476-1492
Św. Anzelm – filozofia służebnicą teologii.
Św. Augustyn – celem człowieka jest szczęście, które może dać tylko Bóg, teodyceę głosił.
Św. Franciszek z Asyżu – głosił potrzebę odnowy w Kościele, pokory, ubóstwa i miłosierdzia, franciszkanizm.
Św. Tomasz z Akwinu – główny problem- relacja między rozumem a wiarą.
Teodycea – obrona doskonałości człowieka- zło jest brakiem dobra, nie psuje harmonii świata, przeciwnie: jest potrzebne.
Utwór parametyczny – zawierający określone, pożądane wzorce osobowe.
Zabytki j. polskiego: Bulla gnieźnieńska 1136, Księga henrykowska XIII, Bogurodzica XI-XIII, Kazania świętokrzyskie pocz. XIV, Psałterz floriański kon. XIV, Kazania gnieźnieńskie pocz. XV, O zachowaniu się przy stole Słoty pocz. XV, Traktat o ortografii Parszkowica 1440, Biblia Królowej Zofii (szaroszpatacka) poł. XV, Legenda o św. Aleksym II poł. XV, Ojcze Nasz, Zdrowaś Maryjo, Wierzę w Boga XV, Psałterz puławski XV/XVI, Raj duszny Biernata z Lublina 1513.
Zmiany znaczenia wyrazów: specjalizacja znaczenia, uogólnienie znaczenia, przeniesienie zakresu użycia wyrazu na podstawie podobieństwa dwóch obiektów (metaforyzacja) lub dzięki ich bliskości (metonimizacja)
Znaczenie etymologiczne wyrazu – najstarsze, pierworodne znaczenie wyrazu.
Znaczenie realne wyrazu – znaczenie współczesne, niezwiązane z jego budową słowotwórczą.
Znaczenie strukturalne wyrazu – znaczenie wyrazu, które można odczytać na podstawie jego budowy słowotwórczej.
