1. Sofokles ?Król Edyp?
Stasimon IV (fragmenty)
o Adresat to wszyscy ludzie, mieszkańcy Teb.
o Życie człowieka jest nędzne, znikome, nietrwałe, bez znaczenia. Jest tylko chwilą, namiastką czegoś, co żyje ? sen lub cień.
o Nie mamy szansy na spełnianie naszych marzeń.
o Ciąży na nas fatum. Sami nie decydujemy o tym, co się z nami dzieje. Naszym losem kierują bogowie.
o Życie zawsze nas rozczarowuje, dlatego nie jesteśmy szczęśliwi.
o Ludzie wywyższyli Edypa ponad innych, jako bohatera narodowego, który był wielce czczony.
o Los Edypa z góry był przesądzony i skazany na klęskę. Pomimo, że był on uważany za dobrego króla i rycerza, gnębiły go klęski i zło.
o Czas ukazuje nam nasze winy.
o Nie możemy oszukać losu, gdyż on zawsze się dopełni, a nawet może się na nas zemścić.
o Klęska obejmuje całe pokolenia.
o Jedna chwila w życiu wystarcza, aby całe życie człowieka odmieniło się, runęło.
o Nikogo z ludzi nie możemy nazwać szczęśliwym.
o Chór porównuje Edypa do każdego z nas.
o Tekst Chóru jest uroczysty, podniosły (wg zasady decorum) oraz pełen dramatyzmu, gdyż jest w nim mowa o tragicznym losie bohatera, wypowiadany jest w niebezpiecznej, ważnej dla Teb chwili.
o Trzeba odpowiedzieć za swoje winy.
2. Horacy
Carmina I, 09
o Nikt nie wie, jaki go czeka w przyszłości los.
o Nie powinniśmy dociekać, jaki będzie nasz koniec, ani co ?gotuje? nam los.
o Należy cieszyć się życiem, każdym pojedynczym dniem.
o Nie wolno nic odkładać na później, bo życie jest krótkie.
o Przyjmujmy je takim, jakim ono jest.
o Musimy zaufać bogom, bo oni kierują naszym losem, na który nie mamy wpływu.
o Nie powinniśmy się o nic martwić, tylko starać się być radosnym i korzystać z każdego dnia jak najkompatybilniej.
o Żyjmy ostrożnie, trzymajmy na wodzy swoją ciekawość, bo czasami wiedza może być zgubna. Lepiej nie dociekajmy, gdy nie musimy.
o Życie szybko mija, musimy wykorzystać je jak najlepiej.
o Nie należy wierzyć w przepowiadany los, ani dane obietnice.
3. Charakterystyka Edypa
o Syn Lajosa i Jokasty.
o Rodzice Edypa dowiadują się o klątwie rzuconej na ród Labdakidów, która mówi o tym, że ich syn zabije ojca i poślubi matkę. Przebijając mu stopy, wyrzucają go z domu, skazując tym samym na śmierć.
o Malec dostaje się jednak do Koryntu, gdzie mieszka jako przybrany syn pary królewskiej.
o Chcąc poznać swoje prawdziwe pochodzenie wyrusza do wyroczni delfickiej, gdzie dowiaduje się o klątwie.
o Wyrusza na tułaczkę, podczas której spotyka podróżników, których zabija. Jest jednak nieświadomy, że tym samym pozbawił życia swojego ojca, który był jednym z owych tułaczy.
o Edyp trafia do Teb, gdzie ratuje państwo od Sfinksa. W podzięce zostaje mianowany królem. Naród uważa go za bohatera.
o Żeniąc się z Jokastą ? własną matką, przepowiednia dopełnia się.
o Dobry, inteligentny, zatroskany król.
o Utożsamia się z narodem, nie stoi ponad nim.
o Przekłada interesy państwa ponad swoje własne.
o Starasię odnaleźć mordercę Lajosa i uwolnić państwo od nieurodzajności.
o Edyp wierzy, że bogowie mu sprzyjają, myśli, że zdołał oszukać los. Jest przekonany o swojej niewinności. (hybris bohatera)
o Bohater wyklina zabójcę swojego ojca, skazuje winnego na wygnanie lub śmierć. Życzy mu jak najgorzej.
o Jest pochopny, nierozważny, szybko wpada w gniew i oskarża wszystkich dookoła (gdy dowiaduje się prawdy).
o Edyp wzbudza w widzu litość swoją niemożnością wobec losu.
o Jest także sprytny i mądry, obmyśla taktykę, aby wyciągnąć prawdę od Tejrezjasza.
o Gdy prawda wychodzi na jaw, wydłubuje sobie oczy, nie morze uwierzyć w to, co się stało, bo myślał, że udało mu się ominąć przeznaczenie.
o Jest samotny, skazany na wygnanie.
o Kochający, troskliwy ojciec, prosi Kreona o opiekę nad swoimi dziećmi.
4. Wnioski
a) podobieństwa:
o Przeznaczenie rządzi życiem człowieka.
o Nie zależy ono od nas samych, lecz jest z góry przesądzone. Nie możemy w nie ingerować. Nie da się także oszukać własnego losu.
o Nie powinniśmy dowiadywać się jaka będzie nasza przyszłość, bo może przynieść to fatalne skutki (jak w historii Edypa).
o Życie mija bardzo szybko, jest nietrwałe i ulotne.
o Powinniśmy przyjmować życie takim, jakim ono jest, gdyż i tak nie możemy nic zmienić.
o Jedna chwila potrafi zmienić całe nasze życie.
b) różnice:
o Sofokles twierdził, że nikt z ludzi nie może być szczęśliwym, natomiast Horacy nawoływał do bycia radosnym, do cieszenia się życiem.
o W tragedii Sofoklesa przepowiadana przyszłość zawsze była prawdziwa, zawsze spełniała się. Horacy mówi, żeby nie ufać ?złudnej przyszłości? ani danym obietnicom.
o Największą różnicą w tekstach był sposób postrzegania życia. Sofokles uważał, że jest ono nic nie warte, marne, natomiast Horacy kazał się nim cieszyć i korzystać z każdego dnia jak najlepiej.
c) Gdybym miała wybrać, czym chcę kierować się w życiu na pewno odwołałabym się do twierdzeń Horacego. Uważam, że był on człowiekiem pozytywnie nastawionym do świata, w odróżnieniu od Sofoklesa. Myślę, że w życiu nie ma czasu na ciągłe zamartwianie się każdym problemem, bo w każdej chwili może nastać koniec. Więc chyba lepiej wykorzystywać każdą miłą, nadarzającą się okazję po to, aby się uśmiechnąć! W takiej sytuacji życie wyda nam się o wiele bardziej kolorowe i barwne. Jeśli chodzi o mnie, to stanowczo bardziej wolę świat widziany przez oczy osoby szczęśliwej, zadowolonej i korzystającej z życia.
