Powstanie pierwszych państw słowiańskich
PIERWOTNI SŁOWIANIE
– środkowa i wschodnia EU
– rozbieżności poglądów, co do przynależności – indoeuropejscy Bałtowie
– kolebka słowiańszczyzny miedzy Wisłą a Odrą
ANTOWIE I SKLAWINI
– najwcześniejszy teren ekspansji – środkowy Dniepr
– przebywających tam Słowian pisarz gocki VI w nazwał Antami
– opanowanie przez Hunów stepów czarnomorskich i ziem na północ od Dunaju hamuje posuwanie się Słowian ku południowi
– po rozpadnięciu się państwa Attyli wznowiona ekspansja
– ekspansja z dwóch stron
o od stepów czarnomorskich – Antowie
o od przełęczy śr i wsch. karpackich – Sklawini
SŁOWIANIE NA BAŁKANACH
– najazdy słowiańskie na bałkańskie prowincje cesarstwa
– Durazzo, Tracja,
– zagrożenie Konstantynopola i Tessalonik
– dyplomacja konstantynopolska do Awarów po pomoc
o Słowianie porozumiewają się z Awarami
o kontynuują wyprawę
– wdzierają się do Tesalii, Peloponez i Wyspy Egejskie
– po klęsce Maurycjusza zajmują Bałkany
– hołdują organizacji demokracji wojennych
– nie są zdolni do założenia jednolitego państwa
– ich przebywanie na Bałkanach uciążliwe dla Bizancjum
– chcą zwalczać Słowian rękami truskich Protobułgarów
DYWERSJA PROTOBUŁGARÓW
– przekraczają Dunaj
– rozpoczynają walkę z Antami
– wiele dziesiątków lat się toczy
– doprowadza do powstania państwa bułgarskiego
– Protobułgarzy ulęgają wynarodowieniu
– stapiają się z masą słowiańską
o ich kraj nie obejmuje na razie obszarów skolonizowanych przez Sklawinów
o polaryzują się dwie grupy plemienne
Chorwaci
Serbowie
SŁOWIANIE NAD ŚRODKOWYM DUNAJEM
– wędrówka ludów
– perspektywy na zachodzie
– spływ ku Dunajowi plemion germańskich
– ich miejsce zajmują Słowianie
– przekraczają Łabę i Soławę
– skolonizowali
o kotlinę czeską
o Morawy
o Panonię
– kontakt ze Skawinami
USTRÓJ SPOŁECZNY SŁOWIAN
– znamy dzięki zapiskom podróżników
– rozkład wspólnoty pierwotnej
– powstawanie prymitywnych organizacji politycznych o typie demokracji wojennej
– ulega rozkładowi dawny ród patriarchalny
– monogamiczne w zasadzie rodziny
– wspólnotę rodową zastępuje terytorialna
– mir i wierw, opole, obcina, żupa
– o sprawach wspólnoty decyduje wiec
o powoływanie naczelnika – starosty
– wyodrębnianie się grup uprzywilejowanych i pozbawionych praw
– wolni schodzą czasami do niewolników lub zależnych z powodu braku kasy
USTRÓJ POLITYCZNY
– łączenie się wspólnot w plemiona
– rządzone przez wiec
– na czas wojny wybierany wódz – książe
STOSUNKI GOSPODARCZE
– gospodarka wypaleniskowa
o tereny lesiste
– głównym zbożem proso
– użytkowanie ziemi aż do jej wyjałowienia
– porzucano ja potem i przenoszono się gdzie indziej
– wchodzi dwupolówka
– hodowla bydła, nierogacizny, konie
– myślistwo jedynie pomocnicze
– rolnik zaspokajał swoimi siłami własne potrzeby
– tylko rzemiosła wymagające większej specjalizacji wyodrębnione
o kowalstwo
o garncarstwo
– pierwsza wymiana handlowa
CHARAKTER OSADNICTWA SŁOWIAŃSKIEGO
– trzyma się początkowo rzeki strumieni
o rola szlaków komunikacyjnych
– najstarsza forma – ulicówka
– okolnica
PAŃSTWO SAMONA
– W vi WIEKU Awarowie w Panonii narzucają swe władztwo Słowianom
– ich panowanie uciążliwe dla Słowian
– chwytają za bron przez podkuszenie Bizancjum
– wyzwalają się z zależności awarskiej
– bierze w powstaniu Słowian morawskich udział kupiec Samo
– zdobywa sobie popularność wśród powstańców
– po zakończeniu działań wojennych mianują go swym władcą
– państwo kilkoplemienne typu patriarchalnego
– Morawy, Rugiland, kotlina czeska
– do ok. 660 roku zapiski o istnieniu
– późniejsze losy niejasne
– ograniczenie terytorium do samych Moraw
– powiązania z chanatem awarskim
PAŃSTWO WIELKOMORAWSKIE
– 830 jeden z władców plemiennych morawskich – Mojmir jednoczy plemiona zamieszkałe w dorzeczu Dyi i Morawy
– po śmierci Mojmira Ludwik niemiecki osadza tam jego synowca – Rościsława
– popiera on chrystianizacje kraju
o ideologiczna nadbudowa ustroju feudalnego
– wyemancypowanie się Moraw spod wpływów frankijskich niepokoi Ludwika Niemieckiego
– próbuje siłą zmusić go do uległości
– wyprawa kończy się klęska
– Rościsław kompletnie wyzwala się spod opieki frankijskiej
MISJA CYRYLA I METODEGO
– Rościsław nie może kontynuować chrystianizacji
– zwraca się do cesarza bizantyjskiego o przysłanie misjonarzy
– konstanty i Metody
o maja biblie napisaną głagolicą
– pozyskali sobie ludność dzięki obrządkowi w ich języku
– za to niechęć duchownych niemieckich
– odwołują się do papieża przy sporze o mianowanie biskupów
– udają się wraz z uczniami do Rzymu
– tam im nie ufano
– wierzono oszczerstwom niemieckim
– w końcu przełamano to
– uczniowie uzyskali tytuły biskupie
– Metody arcybiskup Sirmium
– Konstanty Cyryl – umarł po drodze w klasztorze
LOSY LITURGII SŁOWIAŃSKIEJ
– w czasie wyjazdu braci -dół
– zatarg z monarchią karolińską
– Rościsław popada w konflikt ze swym siostrzeńcem Świętopełkiem
– zostaje zdradzony, wydany w ręce Bawarów, oślepiony i skazany na dożywocie w klasztorze
– przywrócenie zwierzchnictwa karolińskiego nad Morawami
– takich problemów nie mają Słowianie panońscy pozostający pod zwierzchnictwem Kocela
– Kocel chce by przybył do niego Metody
– Metody uznany za uzurpatora przez episkopat bawarski został zamknięty w jednym z klasztorów
– zatarg Świętopełk władcy karolińscy
– po9wstanie przeciwko obcym namiestnikom
– przyłączył się do niego Świętopełk
– później uznali go za swego władcę w niepodległych już Morawach
– energiczna interwencja Rzymu w sprawie Metodego
o przywrócono mu wolność
o pozwolono na powrót do swej diecezji
– osłabienie jego pozycji na Morawach
– niechętne mu duchowieństwo bawarskie oskarża go o herezję
– niechętnie widziana w Rzymie liturgia po słowiańsku
– Metody znów do Rzymu
– po jego zgonie jego wyznawcy musza opuścić Morawy
– zostają one w rękach przedstawicieli obrządku łacińskiego
NAJAZD WEGRÓW I UPADEK PAŃSTWA WIELKOMORAWSKIEGO
– monarchia Samona a dalej Najazdy
o Śląsk
o kraj Wiślan
– najazd Madziarów
– używani przez Niemców w walce z Świętopełkiem
– po jego śmierci kraj nie mógł się oprzeć najeźdźcy
– upadek w wyniku przegranej kampanii wojennej
PAŃSTWA SUKCESYJNE WIELKICH MORAW
– najeźdźcy przy środkowym Dunaju przerywają łączność pomiędzy zach. a płd. Słowianami
– nie udaje się im jednak opanować wszystkich terenów byłego WM
– odzyskują niezależność plemiona czeskie
o spór pomiędzy dwoma dynastiami
Przemyślidzi
Sławnikowcy
o pierwsi z nich uzyskują przewagę
o wykorzystują osłabienie Węgrów
o zajmują Śląsk i kraj Wiślan
o potężni
– i te na północ od Sudetów i Karpat
SŁOWIANIE PÓŁNOCNO – ZACHODNI
– opóźnieni
– trzy dialekty
o połabski
o polski
o łużycki
POCZĄTKI RUSI
– Slawia, – nowogrodzka
– Kujawia – kijowska
– Artania – pogranicze chanatu chazarskiego
– zjednoczenie Slawii i Kujawii przez dynastię Rurykowiczów
– dwa szlaki handlowe
o od Bagdadu przez morze Kaspijskie do morza Bałtyckiego
o Konstantynopol z morzem bałtyckim
– szybszy rozwój dzięki temu
– przyciągając na obcych awanturników
– drużyny wareskie
– zainteresowanie Bizancjum
RUŚ A BIZACJUM
– obustronne zainteresowanie
– wyprawy ruskie ku brzegom bizantyjskim
o grabież
o wymuszenie ustępstw handlowych
– Bizancjum walczące z Bułgarami wzywa Ruś na pomoc
– Ruś wypiera Bułgarów i zajmuje ich miejsce
– kampania o kolonie greckie na Krymie
– córka cesarza za żonę dla Włodzimierza
– chrystianizacja
