Mechanizacja rolnictwa – jest to zastępowanie w produkcji rolniczej pracy ręcznej pracą maszyn. Pierwszy etap to wprowadzenie techniki do rolnictwa.
Motoryzacja rol – wprowadzenie silników spalinowych i silników do napędu lub uciągu maszyn, zastępowanie siły żywej silnikami spalinowymi.
Energetyzacja – wprowadzenie silników elektrycznych do napędu maszyn i urządzeń elektrycznych.
Postęp techniczny – zastępowanie starych maszyn maszynami nowoczesnymi- maszyny wydajniejsze, lepsza jakość pracy, lepsza ergonomika, lżejsza.
Rola mechanizacji i postępu:
Mechanizacja rol – wprowadzenie narzędzi maszyn, silników, ciągników, które zastępują pracę ludzi i zwierząt.
Rola;
Wzrost produkcji rolniczej
Wzrost wydajności pracy
Wzrost zarobków ludzi zatrudnionych w rolnictwie
Redukcja pogłowia koni
Zmniejszenie wysiłku ludzkiego
Wykonanie pracy w terminie agrotechnicznym
Zmniejszenie liczby ludzi zatrudnionych
Zmniejszenie strat produkcji rolniczej
Uniezależnienie od warunków atmosferycznych
Ocena poziomu mechanizacji rolnictwa:
Wartość produkcji przypadająca na zatrudnionego w rolnictwie
Stopień motoryzacji – n= praca wykonana mechanicznie/ suma prac wykonanych mechanicznie + praca siłą żywą
Ilość hektarów przypadająca na jeden ciągnik umowny – ciągnik umowny = 25kW
Liczba kilowatów przypadająca na 1 ha – moc silników zainstalowanych w rolnictwie , możliwości dotyczą prac polowych i urządzeń stacjonarnych
Zużycie en. Elekt. Na 1 ha – maszyny nie mogą być przestarzałe, im więcej zużytej en. Tym większy stopień mechanizacji
Średnia moc ciągnika – liczba ciągników razy N dzielone przez n = Nśr n- liczba ciągników N – moc
N1 * n1 + n2 *n2 + … / n = Nśr
Liczba pracowników zatrudnionych bezpośrednio w rolnictwie, niezbędnych do wyżywienia 100 ludzi – jest to % zatrudnienia 3 % w stanach, 30% w Polsce
Powierzchnia pól obsługiwana kombajnami –im większy % pól obsługiwanych kombajnami tym poziom mech. większy
Przyczyny słabej mechanizacji w Polsce – niekorzystna struktura gospodarstw rolnych powyżej 1 ha, w Polsce jest duże zróżnicowanie powierzchni od 0,5 – 10 – 15 ha trudno jest wyprodukować maszyny dla nich
– błędy w polityce rolnej państwa
– awaryjność maszyn, słaba jakość
– niska kultura obsługi technicznej
kierunki rozwoju w technice rolniczej:
wzrost mocy ciągników
większa produkcja ciągników z napędem na 4 koła – wzrost siły uciągu
wzrost szerokości ogumienia – mniejsze ugniatanie gleby
wzrost prędkości roboczych i transportowych
wprowadzenie klimatyzacji izolacji akustycznej ergonomii
Kierunki rozwoju transportu:
Wprowadzenie wyspecjalizowanych przyczep ład. 12 – 20 ton i objętości 40 m3
Wprowadzenie urządzeń przeładunkowych
Większa liczba wysoko wydajnych transporterów.
Uprawa roli:
Wzrost prędkości orki 10 – 12 km/ h ( dzisiaj 5- 7 km/h)
Obniżenie oporu narzędzi uprawnych dzięki zastosowaniu elementów wibracyjnych
Wprowadzenie czynnych maszyn uprawowych
Większe zastosowanie agregatów wieloczynnościowych np. maszyna uprawia i wysiewa
Maszyny uprawowe samojezdne.
Wysiew nawozów:
siewniki na nawozy granulowane
siewniki o większej równomierności siewu
Siew nasion: zwiększenie precyzji wysiewu.
Ochrona roślin:
wprowadzenie konstrukcji opryskiwaczy do oprysków mało objętościowych z 300 litrów/ ha do 60
zastosowanie powietrzne lub drogą nawadniania lub deszczowania
Uprawa międzyrzędowa :
ograniczenie upraw miedzy rzędowych na korzyść wykonywania oprysków chemicznych
wprowadzenie narzędzi aktywnych
Zbiór zielonek: wprowadzenie urządzeń, maszyn do zbioru kukurydzy do gospodarstw mało obszarowych.
Urządzenia karuzelowe do zbioru zielonki – przetrząsacze – zbieracze
Kosiarki rotacyjne.
Zbiór zbóż:
kombajny do gospodarstw średnio obszarowych
obniżenie strat ilościowych.
Zbiór ziemniaków – obniżenie strat i uszkodzeń bulw.
Zbiór buraków bariery rozwojowe – niska opłacalność, mała powierzchnia gospodarstw , słaba kondycja ekonomiczna gospodarstw.
Specyfika pracy maszyn i ciągników rolniczych:
elementy robocze maszyn – wykonując prace oddziałują na organizmy żywe
wykonywanie kilku odmiennych czynność na raz w trakcie ruchu po nierównym podłożu
sezonowość pracy – każda maszyna pracuje tylko w kreślonym czasie
wieloczynnościowość maszyn ( roztrząsacz z przyczepą)
praca w zmiennych warunkach np.. sztywność łodyg
wybór właściwych materiałów do budowy zespołów roboczych
Informacje o produkcji, handlu i badaniach sprzętu rolniczego – badaniami zajmują się producenci maszyn rolniczych, fabryki ( Grudziądz, Inowrocław , Płock, Kutno); serie małych producentów
Badania: Ibmer – Warszawa, PIMR Poznań, uczelnie techniczne rolnicze
MATERIAŁY STOSOWANE W BUDOWOIE MASZYN I TECHCHNIKI ICH WYRTWARZANIA
Cztery grupy materiałów:
Stopy żelaza
Czyste żelazo – zbyt miękkie stopy
Wyróżniamy :
Surówki, żeliwa stale staliwa . Wyjściowym stopem jest Fe z C. Jest surówka – produkt wyjściowy do produkcji innych odmian, wykonuje się w procesie wielkopiecowym.
Wsad: – rudy żelaza, koks opałowy , gorące powietrze, topniki ułatwiające przebieg procesu.
Produkty wyjściowe – surówka – duża zawartość C od 3 do 4,5 % , S , P( nadaje kruchliwość )
Produkty uboczne: gaz i żużel
Rodzaje surówki: surówka szara – C w postaci kulek grafitu, przełom materiału jest szary matowy, ma dobre właściwości odlewnicze, obróbkowe
Surówka biała – C w postaci cementu, postać cegiełek, przełom jasny błyszczący nie nadaje się do odlewów obróbki ( pęka przy uderzeniu), nie nadaje się na części maszynowe jest to surówka przetwórcza, z niej wytwarza się stal.
Żeliwo – zawiera 2,5 do 3,5 C% powstaje przez przetop surówki z dodatkiem złomu i topników. Piece te to żeliwniaki – dużo mniejsze rozlewane jest do kadzi a z nich do form.
Rodzaje żeliwa: żeliwo szare – ma właściwości zbliżone do surówki szarej (przełom) dobre własności obróbkowe odlewnicze, duża odporność na ścieranie, najtańsze dobrze się obrabia, wada jest kruchość. Zastosowanie: tam gdzie duże tarcie ale brak uderzeń, obudowy korpusy, ramy , koła zębate , koła jezdne i skrzynie.
Żeliwo białe – ma własności do surówek białej ( przełom) niedobre własności obróbkowe i odlewnicze, z niego wykonuje się żeliwo ciągliwe – otrzymywane przez poddanie żeliwa białego długiemu wyrzażaniu (800- 10000C) przez kilkanaście godzin, dużą odporność na ścieranie i uderzenie.
Żeliwo ciągliwe – zastosowanie: palce przyrządów tnących – kombajny, głowice przyrządów tnących płozy, tuleje targańców.
Żeliwo stopowe – oprócz stali i C dodatki uszlachetniające: na czynniki atmosferyczne, chemiczne, dodatki ( chrom, nikiel, krzem, mangan), zastosowanie: pierścienie i tłoki silników spalinowych ( praca w wysokiej temp.), wały korbowe silników spalinowych (działanie dużych sił – odporność)
Stal – stop żelaza z C o zawartości C 0,1-1,7% otrzymany na drodze hutniczej przez przerób odpowiednich surówek ( tutaj wypalane są niepożądane składniki – siarka)
Wytapianie w 4 piecach: typu Hartena, Bessemera, Thomasa, elektryczny. Od pieców pochodzi nazwa stali, np. Martenowska. Najlepsze elektryczne, martenowskie.
Podział stali:
Ze względu na zawartość C:
Stal miękka – C- 0,25%
Stal twarda – C 0,25 do 0,5
Stal b. Twarda – C powyżej 0,55
Ze względu na zastosowanie;
Stal konstrukcyjna – w budownictwie maszyny urządzenia domowe, hale
Stal narzędziowa – lepsza gatunkowo z niej elementy robocze narzędzi: ostrza , brzeszczoty
Stal specjalna- do niej wprowadzamy składniki dodatkowe np. chrom ,nikiel, krzem, zastosowanie podnosi temp. w środowisko chemiczne, niekorzystne środowisko atmosferyczne.
Ze względu na składniki chemiczne:
Stal stopowa – oprócz C i Fe składniki oczekiwane ( zamierzone)
Stal węglowa – C i Fe niczego nie zawiera
Staliwo – stal miękka odlewnicza uzyskana droga odlewania wszystkie własności mechaniczne zalezą od składu chemicznego, obróbki cieplnej, i cieplno chemiczne.
Rodzaje obróbek cieplnych:
Wyżarzanie, hartowanie, odpuszczanie, nawęglanie, cyjanowanie, azotowanie, aluminiowanie.
Wywarzanie – umieszczenie części w piecu o temp. 720 –9300C trzymanie kilkanaście godzin powolne ostudzanie. Cel: usuniecie naprężeń wewnętrznych, podnosi się wytrzymałość, ujednolicenie struktury budowy wewnętrznej, podnoszenie wytrzymałości obniżenie twardości
Hartowanie – nagrzewanie materiału do temp. 740- 940 i gwałtowne ochłodzenie w 3 ośrodkach: wodą, olejem , zimnym powietrzem( strumień) .Cel: podnosi twardość dla elementów wykonujących pracę ( ostrze pracujące w glebie, gęsiostopki, noże pielące norze glebogryzarek, noże tnące)
Odpuszczanie – polega na nagrzaniu materiału do temp. 150 –650 przytrzymaniu kilka godzin i ochłodzeniu na wolnym powietrzu. Cel :usuniecie naprężeń powstałych przy hartowaniu, strata na twardości, odporność na uderzenie.
Nawęglanie – poddaje się stale miękkie , zadaniem jest zwiększenie twardości powierzchniowej danej części . polega na tym ze daną cześć umieszczamy w pojemniku w otoczeniu węgla drzewnego; węglan sodu – temp. 900 950 przez kilka godzin następnie dyfuzja węgla do części. Grubość warstwy do kilku milimetrów zależy od czasu nawęglania 0,5 do 2,5 milimetra
Stopy metali kolorowych:
Metale kolorowe: miedź – występuje w czystej formie wielu stopów ( brąz mosiądz, stopy łożyskowe)
W bud maszyn elektrycznych silniki prądnice), które posiadają wymienniki ciepła. W przyrodzie w postaci rud ( malachit, piryt, kupryt )
Ołów – w przyrodzie w postaci rudy, do wyrobów płyt akumulatorowych, kabli elektrycznych, przy produkcji stopów łożyskowych, w stopach lutowniczych, ze względu na miękkość do uszczelnienia, powoduje ciężkie zatrucie nie ulega degradacji.
Stopy miedzi :
Brąz – stop miedzi z cyną 80% do 20 % cyny + nikiel , fosfor, cynk, aluminium, dobre własności odlewnicze i obróbcze. Zastosowanie :produkcja łożysk ślizgowych rur, przekładnie, duża twardość
Mosiądz- stop miedzi z cynkiem 65-35% jest bardziej miękkie niż brąz dobrze się obrabia walcuje na zimno (cienkie blachy) zastosowanie: do produkcji drutu, rurek armatury kotłowej.
Stop łożyskowy = babbit = kompozycja = biały metal – stop cynku, miedzi antymonu i ołowiu , mały współczynnik tarcia.
Stopy lekkie – stop aluminium, Mg , Cu ,Ni, Si, Mn, 3 rodzaje Y , dur aluminium, silumin.
Cynk – otrzymuje się z rudy, służy do pokrywania blach, zabezpiecza przed korozja, do produkcji stopów i ogniw galwanicznych.
Cyna – do stopów ( łożyskowych, brazu0, jako warstwa ochronna.
Aluminium – bardzo lekki 3 razy lżejszy od żelaza do produkcji przewodów elektrycznych do wyrobów tłoków spalinowych, do produkcji wymienników ciepła.
Tworzywa sztuczne – główny surowiec do produkcji to ropa naftowa i jej pochodne, gaz ziemny.
Rodzaje:
Bakelit – otrzymywany syntetycznie ze związków fenylowych, zła przewodność elektryczna, duża odporność na działanie czynników chemicznych, zastosowanie – oprawki, przełączniki elektryczne,
Teksolit – z bakelitu powstaje – przesyca kilka warstw tkaniny materiału, z niego koła zębate cichobieżne.
PCV – polichlorek winylu , zastosowanie – osłony w kablach elektrycznych, podłogi.
Celuloid i pleksiglas na osłony przezroczyste, szyby pojazdów.
Winidur, ebonit, fibra.
Techniki wytwarzania: odlewanie, obróbka plastyczna ( walcowanie, kucie, tłoczenie, ciągnienie), obróbka skrawaniem ( toczenie, struganie, frezowanie, wiercenie, szlifowanie).
Drewno i jego pochodne
PODSTAWY PRACY SILNIKOW SPALINOWYCH.
Cylinder – miejsce gdzie następuje spalanie paliwa i gdzie porusza się tłok.
ZZP – zewnętrzny zwrotny punkt związany z przemieszczaniem się tłoku, jest to miejsce najbardziej odległe od wału korbowego, gdzie następuje zwrot.
WZP – wewnętrzny zwrotny punkt najbliższy wału korbowego.
Vsk – pojemność skokowa (objętość) cylindra pomiędzy wewnętrznym a zewnętrznym punktem zwrotnym.
Vsp – objętość sprężania od zewnętrznego punktu do … tłoka.
Odległość miedzy ZZP a WZP to pojemność skokowa
Objętość całkowita Vc=Vsk + Vsp
Stopień sprężania n(ni) = Vc/Vsp
PODZIAL SILNIKOW
1. Niskoprężne n(ni)=<10
2. Wysokoprężne n(ni)>10
Im wyższy stopień sprzężenia tym jest lepsze wykorzystanie energii spalania.
Skok tłoka – droga miedzy punktami ZZP i WZP.
RODZAJE PALIW
– stale
– ciekłe =>własnością charakterystyczna jest wartość parowa wyrażana Wo = (kcal/Kg)
– parowe spalanie musi być całkowite – zupełne (energia powstaje ze spalania C i H
POCHODZENIE PALIW
Z ropy najt., w wyniku destylacji powstaje:
– benzyna
– olej napędowy
– nafta
– inne produkty niż paliwa
Benzyna – czysta, przezroczysta, bezbarwna, jej w0=11.000kcal/kg
– bardzo lotna, po odparowaniu nie pozostawia śladu
– wymaga szczelnych pojemników przy przechowywaniu (nie nadaje się do silników samochodowych)
Olej napędowy – do silników wysokoprężnych (ciągniki, kombajny, ciężarówki, osobowe) w0=10.000 – 11.000 kcal/kg
Benzyna samochodowa – zmieszana z dodatkami ( odporna na spalanie detonacyjne )
Paliwa sztuczne – są to benzol, spirytus
– benzol to produkt uboczny przy produkcji looksu
– są to drobne dodatki do klasycznych paliw
Gaz – do napędów na propan – butan (osiągi są proporcjonalne, opłacalne przy dużym przebiegu)
WLASNOSCI PALIW
1. Skład chemiczny (C,H,O) – jeżeli jest ich duży procent – to dobre paliwo, zanieczyszczenia to siarka.
2. Ciężar właściwy – tym lepsze im lżejsze (lotne), pozbawione zanieczyszczeń.
3. Temp. Zapłonu – najniższa temperatura przy której zapala się paliwo od otwartego ognia :
– benzyna 15*C
– nafta 30*C
– olej napędowy 50 – 80*C
Temp. Zapłonu mówi nam o przydatności paliwa do rozruchu , zagrożenie pożarem im niższe tym lepsze.
4. Temp. Samozapłonu – najniższa temp. Od której zapala się paliwo bez otwartego źródła ognia (od ciepła tam pracują silniki wysokoprężne) im wyższy stopień sprężenia tym niższa temp. Samozapłonu :
– benzyna 450*C 280*C
– nafta 480*C 205*C
– olej napędowy 420*C =>1atm 220*C => 20 atm
– benzol 500*C
5. Przeciw acetonacyjne własności –za 1 stopień sprężenia polepsza się jakość paliwa, prędkość spalania detonacyjnego 2000 – 2500 m/s – niszczenie silnika. Dlatego stosuje się dodatki przeciw skutkowe :
– czteroetylen ołowiu -……………-wycofywany z powodu zagrożenia ołowiem.
Inne: benzol ,spirytus, płyn etylowy (bromek etylu +etanu)
Objawy zewnętrzne przy spalaniu detonacyjnym
– silnik przegrzewa się
– jest głośny
– traci moc
– charakteryzuje się twarda praca
6.Liczba oktanowa (LO)-im wyższa tym większa odporność paliwa na spalanie atomowe
LO 98-benzyna czerwona
LO 94- benzyna żółta =>im wyższy stopień sprężenia tym wyższa LO
LO86- benzyna niebieska
Jak się ustala LO dla …………….. silnika – potrzebny silnik ze zmiennym stopniem sprężania i potrzebne paliwo wzorcowe:
– izooktan =>LO=100
– heptan =>LO=0
Uruchamiamy silnik i zmniejszamy sprężenie- gdy słychać stukot to przerwać np.- jeżeli izooktanu 90%,heptanu 10 % to LO=90 (bo liczy się izooktan)
6. Liczba cetanowa (LC) wyraża podatność paliwa na samozapłon .Nasze paliwo LC=40, jako paliwo wzorcowe:
-alfa- metylonaftalen LC=0
-cetan LC=100
PRZEBIEG SPALANIA W CZASIE PRACY SILNIKA
Spalanie –utlenianie się –zamiana energii chemicznej na cieplną a tą na mech. Produktem ubocznym są spaliny .jeżeli proces spalania jest pełny to spaliny :CO2,H20, przy spalaniu niepełnym CO (zbyt mało tlenu do spalania)
Spalanie pełne; lepsze wykorzystanie paliwa, mniejsze zanieczyszczenie środowiska.
Do spalenia 1 kg benzyny potrzeba 15 kg powietrza.
W silniku niskoprężnym spalanie przebiega w 2 okresach;
1.wstępny-od przeskoku iskry do pełnego zapłonu wyraźny wzrost ciśnienia
2.właściwe spalanie-od pełnego zapłonu do uzyskania ciś max –tu bardzo duży wzrost ciś.
Czas decyduje o Twardości pracy silnika-stosunek przyrostu ciśnienia do kąta obrotu wału korbowego
T=P/
Doba-T=1,75-2,5 jeżeli więcej niż 2,5 to twarda praca –zbyt gwałtowny przyrost ciś. Należy ustalić; początek zapłonu , miejsce gdzie silnik uzyskuje ciś max . Im większe obroty silnika tym początek zapłonu wcześniejszy
W silniku wysokoprężnym 3 okresy:
1opóźnianie zapłonu :od początku wtrysku paliwa do cylindra i trwa do samozapłonu, trwa 1/200-1/500 sekundy by paliwo ogrzało się i odparowało.
2 okres rozprzestrzeniania się zapłonu-do rozprzestrzeniania się płomienia na całych cylindrach (tu duży wzrost temp. ciś tu spalanie paliwa okresu 1i2
3 natychmiastowe spalenie –paliwo wtryśnięte natychmiast się spala (tu mieszany wzrost ciś. a obniżony wzrost temp. O przebiegu spalania decyduje STOPIEŃ EOZDRBNIENIA PALIWA. Im większe rozdrobnienie tym lepsze spalanie. Paliwo jest wtryskiwane pod ciś. 120-180 atmos.
ZASADA PRACY SILNIKA CZTEROSUWOWEGO NISKOPRĘŻNEGO
Ssanie –tłok od ZZW do WZP wówczas zawór ssący otwarty a wydechowy zamknięty. W przestrzeni nad tłokiem napływa mieszanka paliwowo-powietrzna (z gaźnika) pod wpływem ciś
Sprężanie –tłok od WZP do ZZP zmienia kierunek; oba zawory są zamknięte . w przestrzeni nad tłokiem zmniejsza objętość-sprężanie –wzrost temp. i ciśnienia mieszanki paliwowo-powietrznej ciś 6-12atm temp.350-500C. Tu następuje przeskok iskry-następuje zapłon.
Praca –tłok od ZZP do WZP -obydwa zawory zamknięte , nacisk gazów ze spalenia powoduje przemieszczenie tłoku na korbowód , wał korbowy wykonuje prace. Temp. Powstała po zapłonie 2000C ciś.25-40atm.
Wydech – tłok od WZP do ZZP – zawór wydechowy otwarty a ssący zamknięty, wypychanie przez tłok spalin na zewnątrz. Temp. Spalin bliska 1000oC, ciśnienie spada około 1,1 atm.
Żeby tłok mógł się przemieścić, potrzebny jest odpowiedni układ rozruchowy: korba ręczna, rozrusznik, o otwarciu i zamknięciu zaworów decyduje układ rozrządu.
ZASADA DZIAŁANIA SILNIKA CZTEROSUWOWEGO WYSOKOPRĘŻNEGO.
Ssanie – tu następuje zassanie czystego powietrza ( nie mieszanka )
Sprężanie – następnie sprężanie czystego powietrza. Musi być większa temp. 600 – 700oC, ciś. 30 – 40 atm. . Tu następuje wtrysk paliwa rozpylonego.
Praca – paliwo uległo w końcu suwu samozapłonowi ( nie potrzebna iskra ) temp. 3000oC, ciś. Do 100 atm. Tłok wprawiony w ruch.
Wydech – temp. Nieco wyższa niż 1000oC.
BUDOWA I DZIALANIE SILNIKOW WYSOKOPREZNYCH.
Uklady
Uklad korbowo,rozrzadu,zasilania,chlodzenia,smarowania,rozruchu,instalacja elektryczna.
Istota tarcia i smarowania
TARCIE-wspolpraca czesci polegajaca na zmianie ich polozenia.Towarzyszy temu tarcie.
Sila tarcia-sila potrzebna do przesuniecia względem siebie czesci,elemetow.Sila ta jest szkodliwa,prowadzi do zuzywania się wspolpracujacych czesci,do wzrostu oporow.Tarcie jest zjawiskiem nieodzownym materii.Nie mozna go wyeleminowac,ale ograniczyc przez warstwe smaru.
Funkcje smarowania;
Zmniejsza zuzycie wspolpracujacych czesci
Zmniejsza straty energii na pokonanie oporow
Chlodzi
Zmywa zanieczyszczenia
Przyczynia się do wyciszania
Chroni przed korozja
RODZAJE SMAROWANIA
Smarowanie suche-jest to tarcie suche brak warstwy smaru;skutki:szybkie zuzywanie się czesci
Smarowanie polplynne-pomiedzy 2 wspolpracujace warstwy wprowadzono smar ale nie calkowicie rozdziela te czesci.czesc się styka czesc nie.Skutki;szybko stosunkowo zuzywane sa czesci.
Smarowanie plynne-w pelni obie wspolpracujace czesci sa rozdzielone smarem.Skutki;zuzycie niewielkie
Aby było pelne rozdzielenie:
Jeżeli w ukladzie smarowania jest dostateczna ilosc oleju wprowadzonego pod pewnym cisnieniem.
W ukladzie smarowania panuje cisnienie 2\\5atm.
Zjawisko klina olejowego-jeżeli smar jest wprowadzony to na obracajacym się czopie jest cienka warstwa smaru,warstwa ta ma pory, wglebienia.Wskotek obracania się i sil spojnosci do tej warstwy przylega kolejna warstwa oleju wpostaci klina.Wytwarza się cisn.do20 atm.Jest to tarcie plynne.
UKLADY SMAROWANIA-wyrozniamy tu
-misa olejowa-jest to zbiornik z olejem w silniku
-filtr ssacy(smok)-jest to filtr wstepny, który ma zatrzymywac zanieczyszczenia znajdujace się w oleju
-pompa-jest to pompa zebata ktorej zadaniem jest pobieranie oleju z misy i tloczenie do pompowni ,wytwarza cisnienie aby olej mogl krarzyc.
-filtr-stosuje się filtry osrodkowe , jego zadaniem jest odzielenie zanieczyszczen w oleju
-zawor redukcyjny-jest to zawor który przeposzcza czesc olejukiedy jest jeszcze zimny,na poczatku pracy silnika,zapobiega nadmiaru cisn. Gdy on jest zimny
-zawor przelewowy-sluzy po to aby w przypadku zapchania filtru glownego olej mogl krozyc po ukladzie (nawet zanieczyszczony)
-magistrala olejowa-jest to droga przeplywu oleju ,ma postac kanalow wywierconych w walach korbowych w przegubie polaczonych przewodami.W ten sposób mamy smarowanie lozysk
-czujnik cisn. Oleju-jest wkanale magistrali jest elementem pomiarowym
-wskaznik cisn. Oleju-wskazuje wielkosc cisn.,ma postac lampki,gdy kolor czerwony to brak cisn. Jeśli się nie swieci to prawidlowe cisn.
-wskaznik poziomu oleju-wskaznik pretowy,zaznacza poziom max.i min.;bagietka wskazujaca poziom oleju
POMPA ZEBATA
Dwa kola zebate wzajemnie zazebione .Sa tu kanal ssacy i boczny .Kierunek obracania pompy ssanie-tloczeenie.
Przestrzenie miedzy zebne zawieraja powietrze i powstaje podcisn. Z misy olejowej naplynie samodzielnie olej.
Jej obrott, parametry np.;5l\\min.,20l\\min.
ZAWOR (redukcyjny i przelewowy)
Jeżeli olej był gesty to wytwarza się cisn. Wieksze ,powoduje to nacisk na kulke i jest wówczas obrot oleju.
FILTR ODSRODKOWY
Wewn. Niego jest wirnik ,który w wynniku przeplywu oleju wyk. Obroty rzedu 5000 obr. Na min.
Przeplyw oleju przez dysze-kanal,otwor kalibrowany o okreslonej srednicy.Dysze ustawione symetr. Do scian.
Zanieczyszczenia w oleju odrzucane sa ma scianke filtru i przylegają do niej.Czestotliwosc czyszczenia i wymiany filtru okreslone sa dla rodzaju silnika
Rodzaje;
-filtr z wkładem (wymienny)
-filtr rozbierany (czyszczony)
Konieczność wymiany oleju;
-traci lepkość
-nastepuje wytracanie się popiolu
-potrzeba usuniecia zebranych nzanieczyszcze
-zjawisko starzenia
UKLAD CHLODZENIA
Funkcje:
– utrrzymywanie optymalnej temp. Pracy silnika tzn. takiej przy ktorej jest duze wykorzystanie mocy silnika
Bilans cieplny sil. spal.
1 nisko prezny
– 33% do powietrza
– 10% opory tarcia i wentylacji
– 23% praca uzyteczna
2 wysoko prezny
– 31% powietrze ( chlodzenie)
– 30% praca
Silniki wysokoprezne sa bardziej wykozystywane bo maja wiekrza sprawnosc i lepiej wykorzystuja energia pochodzaca ze spalania.
Sposoby chlodzenia
1 powietrze – stosowane do sil o malej mocy. Jest to dmuchawa i kanal który doprowadza powietrze na silnik
2 ciecza
a) samoczynne – woda krazy w obiegu dzieki roznicy jej temperatury wada jest to ze musi być duzy uklad
b) wymuszony– jest tu pompa wymuszajaca obieg wody. W tymukl wyrozniamy (chlodnica,przewod,pompa ,wentylator,plaszcz wodny,termostat).
3 odparowanie wody – w silnikach stacyjnych pracujacych na postoju. Polega na tym ze przy odparowaniu 1 kg wody przy temp 100 c cisnienie 1 atm wtedy jest pochlaniane cieplo z otoczenia 540 kcal. W otoczeniu silnika jest zbiornik otwarty z woda która ciagle paruje, pobiera cieplo z silnika.
UKLAD ZASILANIA
Funkcje
– dostarcza powietrze i paliwo
– wytwarza mieszanke paliwowo powietrzna
– usuwa spaliny
Budowa ukl sil wysokopreznego (zbiornik,odstojnik paliwa, pompa zasilajaca, filtr paliwa, przewody wysokiego i niskiego cisnienia, pompa wtryskowa,wtryskiwacz, przewod odprowadzajacy nadmiar paliwa)
UKLAD ROZRUCHOWY
Postacie ( korba , rozrusznik mech, silnik elektryczny,rozrusznik elektryczny)
Dzialanie rozrusznika el
Czescia rozrusznika jest male kolo zebate osadzone na walku , kolo jest przesuwne polaczone dzwignia 2 ramienna a jego 2 koniec z cewka indukcyjna. Jest zawsze podlaczony do akumulatora.
Gdy zamkniemy obwod , prad preplywa do cewki i wciaga rdzen, który polaczony jest z drugim koncem dzwigni 2 ramiennej.Praca rozrusznika nie może przekroczyc 10 sek, bo rozladuje akumulator
BUDOWA CIAGNIKA KOLOWEGO
1) Uklad napedowy
a) sprzeglo – mechaniczne, tarczowe, zamkniete (jest caly czas wlaczone)
Budowa: tarcza sprzeglowa, tarcza dociskowa, sprezyny dociskowe, obudowa sprzegla,dzwignie wylaczajace,walek sprzeglowy skrzyni przekladniowej(sluzy do wl i wyl napedu na skrzynie przekladniowa)
Sprzeglo 2 stopniowe – tu jest niezaleznosc napedu na kola jezdne i wom
Budowa; walek napedowy skrzyni przekladniowej, tarcze napedu skrzyni przekladniowej , tarcza dociskowa posrednia, tarcza napedu wom, sprezyny, oslona sprzegla , dzwignia wylaczajaca.
b) Skrzynia przekladniowa
Budowa: kola zebate, wal napedowy, wal posredni, wal zdawczy, wodziki, prowadnica,dzwignia.
Zadanie – sluzy do zmiany predkosci jazdy i momentu obrotowego na kolach jezdnych w zaleznosci od warunkow jazdy.
c) Reduktor – przekladnia 2 stopniowa podwajajaca liczbe przelozen skrzyni biegow.
Budowa: 1 para kol zebatych stala (o niezmiennym polozeniu), 2 para (gorna) przesuwana za pomoca dzwigni 2 ramiennej.
d) Przekladnia glowna – ma za zadanie przeniesc naped ze skrzyni przekladniowej na kola jezdne przy redukcji V obr, wzroscie momentu obrotowego.
Budowa: 2 kola zebate stozkowe , 1- atakujace ,2- talerzowe. Tu jest stale przelozenie.
e) Mechaniz roznicowy
Budowa: 2 kola zebate stozkowe osadzone na swoich polosiach (koronki) ,2 kola stozkowe osadzone na swoich osiach ( satelity)
Zadanie: roznicuje predkosci tylnych kol jezdnych podczas zakretow.
Dzialanie: Jazda na wprost – koronkowe kola się obracaja, polaczone sa z satelitami. Skret – kolo jezdne wew ma wiekrzy opor i zmniejsza swoja predkosc ( kolo koronkowe zmniejsz predkosc) . Roznica predkosci miedzy kolami koronkowymi. Satelita wykonal obrot wokół wlasnej osi, wspomaga kolo zewnetrzne , które wykonuje szybsze obroty. Przy jezdzie na wprost satelity kreca się razem z kolami jezdnymi.
Blokada mech roznicowego – spreglo klowe. Używane w trudnych warunkach jezdnych np. orka(poslizg kol)
f) Zwolnice – para kol zebatych o zazebieniu czolowym – redukuje predkosc obrotowa i powoduje wzrost momentu obrotowego
g) Mech kierowniczy
Budowa – zwrotnice lewe i prawe , drazek poprzeczny i podluzny, ramie przekladni kierownicy, przekladnia kier, kolo sterujace.
Geometria kol przednich
– zbierznosci czolowe kol przednich – roznica pomiedzy kolami przed osia i za osia mierzone na jej wysokosci
– kat odchylenia kola – zapobiega trzepotaniu kol
– kat nachulenia sworznia zwrotnicy – zmniejsza wysilek kierowania
– kat wyprzedzenia kola – statecznosc kola przy jezdzie na wprost
h) Mech hamulcowy – zatrzymuje pojazd w ruchu
Budowa:
– mech hamowania – tasmowy ( reczny); szczekowy , tarczowy,
Uklad dzwigniowy polaczony jest z pedalem hamulcowym – rozwarcie rozpieracza rozszerza sprezyny i szczeki cisna na kolo – hamowanie.
– mech uruchamiajace
a) mechaniczne – hamowanie wskutek wysilku kierowcy na ukl dzwigni
b) hydrauliczne – dodatkowy zesp hydrauliczny – dzialanie cylindrana tloczki – hamowanie
c) pneumatyczne – tu kozysta się ze sprezonego powietrza które uruchamia silowniki.
PODNOSNIK HYDRAULICZNY
Rodzaje: mechaniczne, pneumatyczne , elektro mech , hydrauliczne.
Funkcje
– podnoszenie i opuszczanie narzedzia
– regulacja wysokosci pracy
– dociazanie tylnej osi ciagnika
Budowa: zbiornik oleju, filtr, pompa, zawor przelewowy i obciazajacy, przewod przelewowy, dzwignie sterujace, silownik,kanal przelewowy silnika, uklad dzwigniowy(ramie, wieszak, ciegla, lacznik)
Dzialanie:
a) podnoszenie – pompa obracajac się zasysa olej do zbiornika i silownika. Tu olej naciska na tlok, który zacznie się wysuwac z cylindra, tlok jest polaczony z dzwignia 2 ramienna powodujac jej unoszenie. Nadmiar oleju uchodzi zaworem przelewowym do zbiornika(transport)
b) neutrealne – zatrzymywanie na dowolnej wysokosci. Przeplyw oleju w jednym kier na przelew ale zamkniety odplyw oleju z silownika. Pompa caly czas pracuje , urzadzenie jest zatrzymane (wysokosc pracy)
c) opuszczanie – przeplyw oleju na przelew i otwarcie przeplywu oleju z silownika – opadanie pod wlasnym ciezarem( transport – robocze)
d) dociazanie – przeplyw oleju w 2 kier. Czesc oleju z silownika a czesc na zawor dociazajacy . Zwiekrzenie obciazenia tylnej osi do 15% . Nie można pracowac nonstop.
e) Poziomowanie – w kier podluznym i poprzecznym by wszystkie ramiona były w tej samej odleglosci od ziemii . Ulega wydluzeniu prawa strona lub skroceniu umieszczona względem lewej stalej (poprzeczna)
Wlacznik podlegajacy wydlozaniu lub skracaniu. Przy wydluzaniu tyl maszyny jest unoszony – by prawidlowo pracujaca maszyna nispowodowala uszkodzenia ( podluzne)
Regulacje glebokosci pracy
a) koiujaca – gdy plug jest zaopatrzony w kolo podporowe ( reg reczna). Nadaje się na wszystkie typy gleb , nierownosci terenu, doza rownomiernosc glebokosci. Wady: duzy wysilek aby zmienic glebokosc
b) pozycyjna – dzwignia ma polozenie neutrealne. Zalety ustawiane przez traktorzyste , dobre na gleby o roznej zwiezlosci. Nie nadaje się na nierownosci terenu
c) silowa – automatyczna; samoczynna bez udzialu kierowcy. Powiazanie glebokosci pracy ze zwiezloscia pracy. Szybka zmiennosc samoczynna.
d) Mieszana – polaczenie silowej z pozycyjna. Tu 2- a sprezyna powoduje opuszczanie i podnoszenie. Nadaje się na wszystkie gleby. Najleprzejsza
WYMAGANIA AGROTECHNICZNE ORKI
Praca pluga polega na tym ze odcina skibe od calizny jednoczesnie kruszac i odwracajac ja,poleprzajac strukture gleby.
Wskazniki pracy pluga :
a) kat odwrocenia skiby – zalezy od rodzaju pola . W polu czesciowe odwrocenie skiby , nba lakach i pastwiskach o 180 stopni
b) stopien pokruszenia gleby – procentowa zawartosc pokruszonej frakcji gleby. Im wiecej frakcji drobnych tym, lepsze pokruszenie. Na lakach i pastwiskach musi byc najmniejsze pokruszenie.
c) Stopien spulchnienia – stosunek objetosci pola po orce do stosunku pola przed orka.
d) Dokladnosc przykrycia nawozu – na podst % przykrycia nawozu 5% dopuszcz nieprzykrycie
e) Rownomiernosc szerokosci skiby = 5%
f) Kat zaglebienia pluga – nie mniejszy niż 6 – 10% przy 25 cm glebokosci. 10% po przejechaniu 2.5m.
Rodzaje orki ze względu na glebokosc wykonywania
a) plytka – do 12cm – podorywka
b) srednie – 15 – 20cm – siewna, przeoranie obornika
c) gleboka – 25 – 30cm – przed zima
Rodzaje orki ze względu na przeznaczenie i termin wykonywania
a) orka ,,na raz” – siewna bez podorywki. Nie jest to porzadany rodzaj orki , dobra przy siewie poplonow
b) odwrotka – srednia gl miedzy podorywka a orka gleboka( preorani obornika)
c) przedzimowa – ostatnia gleboka
d) wiosenna – przeoranie obornika pod ziemniakami pod rosliny jare pozno wysiewane, zamiast kultywatorowania na glebach rozpylajacych się, jako zlo konieczne gdy nie było orki jesiennej
SYSTEMATYKA PLUGOW
a) ze względu na przeznaczenie
– do orki normalnej ( srednia i gleboka)
– podorywka
– lakowe
– do gleb zakamienionych
– obracane
– wahadlowe
– specjalne( melioracyjne , lesne)
b) ze wzgl na sposób polaczenia z ciagnikiem
– przyczepiane
– polzawieszane – przud zawieszany dwupunktowo, tyl na kole pluga
– zawieszane – trojpunktowo na podnosniku, caly ciezar na ciagniku, podczas pracy pol na pol
c) ze względu na rodzaj korpusu pluznego
– lemieszowe
– talerzowe
Geometria lemiesza – w normalnym ustawieniu lemiesz można rozpatrywac jako klin przestrzenny
– kat wzniosu miedzy krawedziom dziobowa, a plaszcyzna dla bruzdy
– kat skrawania miedzy plaszcyzna lemiesza a plaszcyzna dna bruzdy
– kat ustawienia miedzy ostrzem lemiesza a pionowa sciana bruzdy
i – im one wieksze ty lepsze pokruszenie gleby, ale mniejsze odwrocenie skiby, wiekszy opor orki.
TYPY I RODZAJE ODKLADNIC
Typy:
– cylindryczne – do podorywek silnie kruszy, slabo odklada
– cylindroidalne – dobrze kruszy i odklada
– srubowe – slabo kruszy, ale mocno odklada
– polsrubowe – b slabo kruszy, ale calkowicie odklada
Rodzaje:
– stroma – cylindryczna
normalne
– lezace np. srubowe
Dodatkowe zespoly robocze pluga:
– przedpluzek
– kroj
– poglebiacz
Szybka orka – wieksza wydajnosc pracy, lepsze kruszenie gleby,lepsze przykrycie resztek pozniwnych, lepsza rownomiernosc orki-
-wzrost zuzycia paliwa
-pogorszenie waronkow agronomicznych
-musi być zmieniona konstrukcja odkladnicy
DOPRAWIANIE
– kruszenie grud
– spulchnianie
– wyrownywanie pola
– niszcenie chwastow
– wzrost podsiakania wody
Narzedzia doprawiajace
Podzial
– aktywne – posiadaja zespoly napedowe od wom
– bierne – brony , waly, kultywatory
1) Brony – do rozdrabniania grud, spulchniania, niszczenie chwastow,przykrycie nasion i nawozow sztucznych, przeezedzanie roslin gdy sa za gesto.
a) podzial
– zebowe
