Jamochłon ogólnie dwuwarstwowy worek ze specjalnymi wyrostkami (czułkami bądź ramionami).
Budowa:
– Stułbia występuje tylko w postaci polipa. Ciało jej wygląda jak wydłużony worek przymocowany do podłoża tzw. stopą. W górnej cz. ciała występuje wieniec 6-12 czułków okalających otw. gębowy.
– Meduza dojrzałej chełbii przypomina parasol bez rączki. Na spodniej stronie parasola znajduje się czworokątny otwór gębowy. W jego rogach na boki rozchodzą się ramiona, służące do chwytania zdobyczy. Na krawędziach często występują ciałka brzegowe, spełniające funkcje zmysłowe.
Symetria promienista:
Jamochłony od początku istnienia wykazywały tę cechę. Dla tego typu org. ważniejsze jest odróżnianie góry od dołu niż konkretnych kierunków
Budowa ściany ciała jamochłonów:
Na zewnątrz znajduje się warstwa komórek ektodermalnych. Wnętrze ciała wyściela warstwa komórek endodermalnych. Między ekto- i endodermą znajduje się mezoglea. Tworzy ona warstwę wypełniającą i wspierającą.
Większą cześć warstwy zewn. tworzą komórki nabłonkowo-mięśniowe. Między kom. n-m. znajdują się mniejsze komórki interstycjalne. Z niech rozwijają się komórki parzydełkowe (u stułbii jeszcze kom. płciowe).
Układ nerwowy typu dyfuzyjnego (rozproszony). Cechuje się brakiem centrum ukł. nerwowego, aczkolwiek zaznacza się tendencja do koncentracji neuronów wokół otw. gastralnego. Na brzegach parasola chełbii występuje 8 ciałek brzegowych ropaliów. Każdy taki twór zawiera statocystę (narz. równowagi) i prymitywne oczka (pozwalające jedynie odróżniać natęż. światła).
Komórki parzydełkowe najliczniej występują na czułkach lub ramionach.
– Penetranty wnętrze tych kom. wypełnia trująco-drażniąca ciecz pod ciśnieniem, oprócz tego w środku znajduje się nić białkowa opatrzona haczykiem.
Podrażnienie penetranta powoduje pęknięcie komórki i wyrzucenie nici oraz cieczy.
– Wolwenty zawierają wewnątrz długą nić. Wystrzelone z wielu wolw. nici owijają się i przyczepiają do ciała ofiary.
– Glutynanty zaw. lepkie nici, którymi też można unieruchomić potencjalny pokarm.
Wnętrze ciała tworzy jama gastralna.
Zdobycz wprowadzana jest przez rozciągnięty otwór gastralny do endodermalnej jamy chłonąco-trawiącej. Pierwszym etapem obróbki chemicznej pokarmu jest wydzielenie enzymów trawiennych do światła jamy gastr. Odbywa się trawienie pozakomórkowe. Następnie niewielkie grudki pokarmu są wchłaniane przez komórki trawienne w drodze endocytoz. W ich ciałach nast. ostateczne, enzymatyczne rozłożenie związków na przyswajalne przez organizm.
Wymiana gazowa i krążenie odbywa się w drodze zwykłej dyfuzji. Jedynie u większych meduz sprawia to problemy. Układu wydalniczego wcale nie ma, a zbędne produkty przem. mat. usuwane są przez powłoki ciała.
Rozród
U wielu jamochłonów wyst. przemiana pokoleń. Szereg stułbiopławów rozmnaża się bezpłciowo przez pączkowanie gamety powst. w niezróżnicowanych gonadach i wydostają się przez pękające powłoki ciała. Z zapłodnionego jaja rozwija się niewielka, urzęsiona larwa, która osiada na dnie i przekształca się w polipa. Pokolenie płciowe reprezentują meduzy. Gatunki morskie: zapłodnienie ? planula ? młody polip ? początki strobilizacji ? zaawansowana strobilizacja ? odrywająca się efyra ? młoda meduza ? postać dojrzała.
Przegląd
Stułbiopławy (stułbia), Krążkopławy (chełbia bałtycka), Koralowce
Podsumowanie Jamochłony…
1. Są najpierwotniejszymi zwierzętami tkankowymi. Reprezentują dwuwarstwowy poziom organizacji ciała.
2. Żyją wyłącznie w środowisku wodnym.
3. Cechuje je pierwotna symetria promienista.
4. Prosty plan budowy ciała
5. 2 postaci osiadły polip, wolno żyjąca meduza
6. Prymitywny układ nerwowy typu defuzyjnego
7. Duże zdolności regeneracyjne
8. Brak wyspecjalizowanych układów: oddech., krążenia, pokarmow.
9. Rozmnażanie płciowe i bezpłciowe (występowanie metagenezy)
Charakterystyka pierwotniaków (wiciowce, zarodziowce, sporowce, orzęski)
Budowa:
Od form kulistych przez pantofelkopodobne, do całkowicie zmiennych. Z reguły można wyróżnić przód i tył, czasem też stronę grzbietową i brzuszną .
Ciało pierwotniaków okryte jest pellikulą.
Pellikula jest to błona komórkowa podścielona utworami błoniastymi np. spłaszczonymi pęcherzykami. Wnętrze komórki wypełnia cytoplazma dzieląca się na zewn. ektoplazmę i centralną endoplazmę.
Pierwotniaki posiadają wyspecjalizowane organella ruchowe. Strukturami tymi mogą być:
1. Wić lub rzęska konstrukcyjnie identyczne. Aparat rzęskowy umożliwia skoordynowany, falowy ruch całych zespołów rzęsek.
2. Nibynóżki szerokie wypustki protoplazmatyczne. Pozwalają one przemieszczać się ruchem ameboidalnym, lub oblać ciało potenc. ofiary.
Wymiana gazowa i krążenie
Dzięki względnie dużej powierzchni ciała mogą oddychać na drodze zwykłej dyfuzji. Z małe rozmiarów wynika też brak potrzeby posiadania układu krążenia wystarczy ruch cytoplazmy i normalne funkcje kanałów retikulum endoplazmatycwiano.
