Przypowieść, parabola, gatunek należący do literatury moralistyczno-dydaktycznej, najczęściej związany z wierzeniami religijnymi. Posługuje się narracją, w której postaci i zdarzenia pełnią rolę nosicieli i zarazem przykładów prawd oraz prawideł uniwersalnych, a nie jednostkowych. Fabuła ulega zwykle schematyzacji, realia zaś występują… Czytaj dalej
Typowe dla eposu są szeroko rozbudowane porównania o niezwykłej strukturze, zwłaszcza dłuższe. W Iliadzie naliczono ich dwieście, cztery razy więcej niż w Odysei. Charakterystyczne dla takiego porównania jest to, że jego drugi człon (rjakr1;) stanowi oddzielną, epizodyczną scenkę. Narrator zostawia… Czytaj dalej
Porównanie jest to figura retoryczna, zestawienie cech z zastosowaniem spójników lub przysłówków porównawczych: jak, jako, jak gdyby, np. \”gryka jak śnieg biała\”, \”wóz jak łódka brodzi\”, \”obwiczki małe jak płatki śniegu\” Człony porównania:jak, jakby, jakoby, niby, na kształt.
POETYKA część nauki o literaturze zajmująca się analizą form literackich; w skład p. wchodzą: genologia (nauka o gatunkach i rodzajach lit.), stylistyka (nauka o języku dzieł lit.) i wersologia (nauka o wierszu jako formie lit.); wyróżnia się p. historyczną (zajmuje… Czytaj dalej
Pean pieśń uroczysta, dziękczynna, pochwalna; hymn. Etym. – łac. paean z gr. paián \’chorał śpiewany z akompaniamentem fletu ku czci Apollina (później także innych bogów a. ubóstwianych ludzi)\’ od Paíān, Paiōn, epitetu Apollina jako uzdrowiciela; por. peon 1; peonia.
W antycznej Grecji komedia to głównie pieśń komosu, a więc wesołą pieśń, śpiewaną przez komos – orszak młodzieńców podczas uroczystej procesji na cześć boga wina, płodności i zabawy, Dionizosa. Według greckich wierzeń muzą komedii była Talię. Greccy komediopisarze to między… Czytaj dalej
Hymn (z greckiego hymnos = pieśń pochwalna) – uroczysta i podniosła pieśń pochwalna o apostroficznym charakterze wypowiedzi, komponowana na cześć bóstwa, szczególnej osoby, wydarzenia, ojczyzny (kraju), a także idei. Znanym polskim hymnem jest \”Hymn do miłości ojczyzny\” stworzony przez Ignacego… Czytaj dalej
Epos – inaczej epopeja, jeden z głównych i najstarszy gatunek epiki. Obejmuje utwory najczęściej poetyckie (np. Iliada), rzadziej tworzone prozą (np. Tain bo Coulange), a ukazujące dzieje życia legendarnych, częściowo historycznych lub całkiem historycznych bohaterów, na tle wydarzeń przełomowych dla… Czytaj dalej
Epigramat, epigram (gr. epigramma – napis) wywodzący się z napisów informacyjnych w Starożytnej Grecji krótki, przeważnie dwuwierszowy utwór poetycki pisany dystychem elegijnym. Z czasem wykształciło się kilka rodzajów epigramu: wotywny, nagrobkowy, okolicznościowy. Najsłynnieszym twórcą epigramatów elegijnych i nagrobkowych był Symonides… Czytaj dalej
Elegia poet. muz. utwór liryczny o charakterze poważnym, melancholijnym. elegijny odnoszący się do elegii; smutny, tęskny, rzewny. Etym. – gr. elegeía \’pieśń żałobna; elegia, utwór pisany dystychem (elegijnym)\’ od élegos \’pieśń żałobna a. lamentacja z towarzyszeniem fletu\’.
